Deel 3b-1 – Economie, CO2-emissies en efficiency

Deel 3b-1 – Economie, CO2-emissies en efficiency

Inleiding

In deze eerste losse notitie van deel 3b houden we ons bezig met de CO2-efficicncy van de economie. We kijken naar de ontwikkeling van de economie(BNP) en de CO2-emissies voor de jaren 1960, 1990 en 2020. Dit doen we voor de wereld, voor grote landen zoals de VS en China, blokken van landen zoals de EU en voor relatief kleine landen zoals België en Nederland. We introduceren het begrip CO2-efficiency voor deze landen door het BNP te delen door de emissies. Hierdoor krijgen we een verhoudingsgetal dat vergelijkbaar is over de tijd en de landen. We zullen zien dat de wereld, landen en blokken die we onderzoeken vrijwel allemaal hun economieën flink zagen groeien. Deze groei is gecorrigeerd voor inflatie. We zien dat sommige landen gelukt is om hun CO2-uitstoot op zijn minst te stabiliseren terwijl andere landen geen enkele moeite deden om dit te bereiken. We stellen vast dat de CO2-efficiency flink is verbeterd en concluderen aan de hand van dit onderzoek het een en het ander. Zoals de vaststelling dat er veel ruimte is voor verdere verbetering. En dat deze verbeteringen grote invloed hadden en kunnen hebben op de globale CO2-emissies. Het gaat er om deze ruimte zo goed mogelijk te benutten. Ook het verbeteren van de wereld volgt de wetmatigheden van de wetenschap van de economie.

CO2-efficiency is een van de vier variabelen van de Kaya vergelijking. Kaya is een Japanse wetenschapper die zich afvroeg hoe landen aan hun CO2-emissies komen. Efficiency met energie maar ook met de mate waarop deze energie fossiel is en CO2 uitstoot maken deel uit van de vergelijking. De andere twee variabelen zijn de omvang van de bevolking en de omvang van de economie van een land. Deze vergelijking gaat ook over de ontwikkeling over de tijd.

Onderzoeksvragen

Welke ontwikkelingen vinden plaats over de tijd wat betreft de economie en de CO2-emissies. In welke mate dragen landen en blokken van landen bij aan de globale emissie. Hoe staat het met de CO2-efficiency van de wereld, blokken en landen. Wat mij interesseert is wat het scenario business as usual voorstelt over de tijd. Is het waar dat de wereld en de meeste landen zo goed als niets deden aan het terugdringen van de emissies. En wat dragen Nederland en België bij aan de oplossing. Dit zijn de vragen voor deel 3b-1. Laten we hiermee aan de slag gaan.

De onderzoeksmethode

We onderzoeken de economie(BNP in het Engels GDP) en CO2-emissies voor 1960, 1990 en 2020. 1990 is gekozen omdat steeds weer opnieuw gesproken wordt over reductie van de emissies onder het niveau van 1990. 1960 en 2020 zijn elk 30 jaar verwijderd van 1990. Is er iets te zien wat duidt op een poging om de emissies omlaag te krijgen na 1990. In 1992 sloten de landen van de wereld het Klimaatverdrag van Rio. Het begin van de pogingen om de emissies omlaag te krijgen en bijna ieder jaar was er een vervolgconferentie. Deze vervolgconferenties worden COP genoemd. De meest recente vond plaats in Glasgow en droeg het nummer 26. Uit de verzamelde data voor BNP en CO2-emissies lijden we de CO2-efficicncy af door BNP te delen door de emissies. De getallen voor BNP en CO2-emissies zijn astronomisch groot Je kunt je er geen voorstelling van maken zo groot. Maar het efficiency getal is verrassend klein. De economische ontwikkeling dien je te corrigeren voor inflatie. We zijn slechts geïnteresseerd in de echte groei van de economie.

De gebruikte data

De gebruikte data voor de economie en de CO2-emisies komen van de website van de Wereldbank. Voor de ontwikkeling van de economie is gekozen voor constant US$. Deze corrigeren voor de best wel hoge inflatie die er de afgelopen 60 jaar ingeslopen is. Een enkel voorbeeld ter illustratie; Voor de invoering van de euro koste een pakje drum halfzware 50 gram 3,50 in guldens. Nu kost het pakje al euro 13,50. Dat is 8,5 maal zo duur. De minima kunnen zich het roken niet meer veroorloven. Een heel goede en legitieme reden om te stoppen met roken. Als je het niet voor je gezondheid doet doe het dan voor je portemonnee.

De tabel met gegevens

Het opstellen van deze tabel is een heel tijdrovend karweitje maar het moet wel gebeuren anders kun je dit onderzoek niet verrichten. De tabel in kwestie;

Ik ben nog op zoek naar een manier waarop ik de grote tabel kan plaatsen.

Zonder deze tabel is het lastig om het verhaal te vertellen waar deze losse notitie overgaat. Laten we deze tabel eens proberen te analyseren en te kijken of we uit deze gegevens bruikbare informatie kunnen winnen.

Analyse van de tabel

Laat ons kijken of we zinvolle informatie uit de gegevens van de tabel kunnen halen. Dat is waar tabelanalyse tenslotte om draait. Laat ons eerst kijken naar de globale ontwikkelingen. De CO2-emissies zijn flink gestegen. Er is nauwelijks een verschil te zien in het absolute tempo waarin de emissies stegen. Er is alleen relatief een iets lager tempo als we naar de drie tijdstippen kijken. Deze stijging van de CO2-emissies was niet de bedoeling. Maar alle afspraken, verdragen, COP’s en plannen hebben dit niet kunnen verhinderen. Dit is een feit en dit is hoe business as usual er uitziet en dit al sinds minstens 60 jaar. Alleen af te toe een crisis en recent de lock down hebben hier tijdelijk en kortstondige verandering in kunnen brengen. De lock down in Nederland is weer ingevoerd. Dat zal een klein verschil maken maar niet veel. Feit is ook dat de globale economie eveneens flink is toegenomen. Veel meer zelfs dan de emissies. Daardoor is de CO2-efficicncy verdubbeld in de afgelopen 60 jaar. De reden hiervoor was niet zo zeer het verlangen om de emissies te reduceren maar om te pogen de energie-efficiency te verbeteren. Energie is nu eenmaal niet gratis en het verbruik is geen doel op zich. Het is slechts een middel om nuttige arbeid te verrichten, bijvoorbeeld het verwarmen van mijn woning. Dit gebeurt met aardgas. Na het verwarmen wordt aardgas omgezet in CO2 en waterdamp. De CO2-emissies zijn niet eens een middel. Ze zijn slechts een onbedoeld maar onvermijdelijk bijproduct bij het verbruik van fossiele brandstof. Als ik op een andere manier mijn huis kan verwarmen zonder CO2-emissie lijdt ik of de economie geen centje pijn hierom. Energietransitie is niet het einde van de wereld zoals wij die kennen. Indirect en zonder dat men er op uit was werd wel degelijk veel bereikt in 60 jaar. De energie-efficiency verdubbelde en omdat de meeste energie uit fossiele brandstof wordt vrijgemaakt was het gevolg dat de globale CO2-emisie slechts de helft bedraagt van wat zonder deze verbetering zou zijn bereikt. Ook dit is business as usual. Het is een heel krachtig instrument om greep te houden op een wereld waar je wel vaker het gevoel hebt dat de veranderingen af en toe te snel gaan om er aan te kunnen wennen. Het maakt deel uit van de overlevingsstrategie van grote bedrijven maar ook overheden en samenwerkingsverbanden van mensen, organisaties en landen. Als we deze relatieve halvering van de emissie niet hadden bereikt was de emissie twee maal zo hoog geweest en het klimaat probleem vrijwel onoplosbaar.

Naast de globale ontwikkelingen heb je de grote jongens op het globale speelveld van economie en emissies. Eigenlijk zijn de VS en China geen landen maar continenten op zich. Hierbij vergeleken zijn Nederland en België slechts dwergen. Zowel bij de reuzen als de dwergen gaat het om ontwikkelingen in de economie en de CO2-emissies en de CO2-efficiency. Laten we de reuzen en dwergen apart in een kleinere tabel weergeven zodat de verschillen beter uitkomen;

Tabel I – Vergelijking reuzen en dwergen – BNP en CO2

Nederland en België zijn heel kleine spelers op de globale schaal van economie en CO2-emissies. Maar het gaat ook om de efficiency. Ook hier vinden we opvallende dingen. Wat opvalt zijn de grote verschillen tussen landen in hun CO2-efficiency. Dwergen als Nederland en België scoren veel beter dan de reuzen zoals onderstaande tabel laat zien;

Tabel II – Vergelijking reuzen en dwergen – CO2-effciency

Wat opvalt en belangrijk is om iets van de problematiek te snappen is dat de CO2-efficicncy van de dwergen dubbel zo hoog is dan het wereld gemiddelde. Met andere woorden als de rest van de wereld de zelfde efficiency heeft als wij dan kan de CO2-emisie gehalveerd worden en niet relatief maar absoluut en dan is het probleem van de opwarming van de Aarde opeens van een heel andere grootheid namelijk wel degelijk oplosbaar en dit zonder dat de wereld vergaat. Laten we wel zijn.  Energietransities stellen niets voor. We hadden in Nederland eerst hout als brandstof, toen waren onze bossen op en gingen we over op turf. Toen turf niet voldeed als brandstof voor de stoommachines gingen we over op steenkool. Toen we er achter kwamen dat we een enorme gasbel hadden in Groningen gingen we over op aardgas en zijn we er nu een moment armer op geworden? Volgens de planning van de 50er jaren hadden we hierna op kernenergie over moeten gaan. Deze transitie was er blijkbaar een te ver maar waar het werkelijk om ging in die dagen is dat burgers nog zoveel bezwaar ergens tegen konden hebben, de regering trok er zich weinig van aan en deed gewoon wat gedaan moet worden en dat is zorgen dat er voldoende en betaalbare energie beschikbaar is voor onze economie. Regeringen verschuilen zich teveel achter Nimby’s en die zijn alleen uit op eigen belang maar algemeen belang gaat nu eenmaal boven eigenbelang. Waar is het misgegaan. En belangrijker hoe lossen we dit op.

Wat dient er te gebeuren

Als eerste dienen we vast te stellen dat de CO2-efficicncy van grote landen als China, India en Rusland belachelijk laag is. Dit kan veel beter. Hier dienen we niet langer excuses te aanvaarden dat deze landen arm zijn en volop in ontwikkeling. Deze landen hebben uiteraard het volste recht om zich te ontwikkelen en te proberen om hun volk net zo welvarend te maken als wij nu al zijn. Wat we voor ons zelf vanzelfsprekend vinden mogen we anderen niet ontzeggen. Maar welvaart wordt nu eenmaal niet gemeten in CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking zoals je zo vaak hoort beweren. Dit is onzin. Voor economen die niet veder kijken dan hun neus lang is geldt het begrip BNP per capita. Of te wel hoeveel heb je te besteden en waaraan. Plus niet materiële zaken die heel belangrijk zijn zoals onderwijs en gezondheid en mensenrechten plus het recht op schone lucht en water. Overmatig verbruik van fossiel brandstoffen brengt ook heel veel luchtvervuiling met zich mee. En dit is een minstens even groot probleem dan de opwarming van de Aarde. Verder is het regelrechte verspilling van brandstoffen en dat is iets wat geboren calvinisten zich zouden moeten aantrekken. De voorraad fossiel brandstof is een keer op en wat dan? Maar waar het werkelijk omgaat is dat verspilling een zonde is en vermeden dient te worden.

Verder dient de prioriteit in de lage landen aan zee zich te richten op het verbeteren van het stroom netwerk. Het is propvol en er kan maar weinig bij. Veel zonnepaneelprojecten kunnen niet doorgaan bij gebrek aan capaciteit. Wat ook nodig is dat iemand die er verstand van heeft de regie neemt en een eind maakt aan de Jan Salie geest van wat kost het en wie gaat het betalen. De energietransitie dient gewoon te gebeuren en er is nog genoeg wat in onze landen zou kunnen gebeuren. We moeten af van het idee dat de overgang naar duurzame energie het einde van de wereld inhoudt zoals we die kennen. De tegenstelling is niet zwart-wit nog 50 tinten grijs. De wereld is 256x256x256 kleur schakeringen. En dit alleen nog maar op het beeldscherm. De werkelijkheid is nog veel kleuriger, geuriger en oneindig mooier dan we denken. En hier wil ik mee afsluiten. Wat we nodig hebben is optimisme ook al denken we soms dat het alleen maar erger kan worden. Dat valt reuze mee.

PS. Er is ongetwijfeld veel meer informatie die we uit de tabel met gegevens kunnen halen daarom heb ik deze grote tabel integraal weergeven. Voer voor de liefhebber die verder wil gaan dan een losse notitie toelaat. Maar dan moet ik eerst een manier vinden om de grote tabel te kunnen plaatsen.

Literatuurlijst

Wikipedia – Wereldbank

Wereldbank – economie in constant US$ 2015

Wereldbank – CO2-emissies

Wikipedia – 50 tinten grijs

Wikipedia – RGB

Wikipedia – Kaya identity

Wikipedia – Business as usual

Wikipedia – Business continuty planning